Συνέντευξη με τον οργανοποιό Γιάννη Παπαδόπουλο (Χορδόφωνον)

Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι ένας οργανοποιός που κατασκευάζει μουσικά όργανα υψηλής ποιότητας στο Χορδόφωνον, το εργαστήριο του στην Αθήνα.

Στη Soto Onstage εκτός από τους μουσικούς ενδιαφερόμαστε να έχουμε στενή επαφή και με τους οργανοποιούς της Ελλάδας. Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι ένας τεχνίτης που δίνει πολύ μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια και η δουλειά του χαρακτηρίζεται από μεράκι και αγάπη για τη μουσική.

Ο Σωτήρης Κλοτσώνης και ο οργανοποιός Γιάννης Παπαδόπουλος (Χορδόφωνον) ο οποιός συμμτείχε στην ειδική κατασκευή της κιθάρας Stratocaster της Soto Onstage.

– Έχεις μεγάλη εμπειρία στην κατασκευή χειροποίητων μουσικών οργάνων. Ποια είναι κατά τη γνώμη σου τα τρία πιο κρίσιμα ζητήματα στην κατασκευή ενός οργάνου;

Το πρώτο είναι η αυστηρή επιλογή των υλικών. Για να κατασκευαστεί μια κιθάρα “αιχμής”, πρέπει να μπορείς να εμπιστευθείς τη βασική σου Α’ Ύλη, το ξύλο – ένα τρομερά αστάθμητο υλικό. Φροντίζω να προμηθεύομαι την ξυλεία από συνεργάτες, κυρίως κόφτες, δοκιμασμένους μέσα στα χρόνια ή να φτιάχνω τα δικά μου σετ από ακατέργαστη ξυλεία. Όλα τα σετ αποθηκεύονται για μακρινά διαστήματα πριν να χρησιμοποιηθούν. Τέλος, όταν μεταφερθούν από το χώρο φύλαξης στο εργαστήριο, παραμένουν άθικτα για ένα διάστημα περίπου 4 μηνών, ώστε να εγκλιματιστούν στο περιβάλλον. Φυσικά, και όλα τα άλλα στοιχεία του οργάνου (κόλλες, λούστρα, κλειδιά, τάστα, κόκκαλα) πρέπει να είναι αυστηρά επιλεγμένα.

Δεύτερο είναι η τεχνογνωσία. Χωρίς αυτήν, είναι αδύνατο να κατασκευαστεί ένα καλό όργανο. Αυτό απαιτεί μεγάλη μελέτη σε πολλούς διαφορετικούς τομείς όπως φυσική, μηχανική, ιστορία της τέχνης, ενημέρωση των τεχνολογικών εξελίξεων, πειραματισμός. Θα έλεγα πως πιο πολύ “μελετάω” παρά κατασκευάζω.

Το τρίτο, και κατ’ εμένα κυριότερο, είναι η αγάπη γι’ αυτό που δημιουργείς. Η οργανοποιία δεν είναι ένα απλό επάγγελμα, μια απασχόληση. Είναι ένα μονοπάτι που αποφασίζεις να περπατήσεις για όλη σου τη ζωή. Ρώτησαν το διάσημο Master Daniel Friederich αφού ολοκλήρωσε την 500ηη κιθάρα του: “τι σκέφτεστε τώρα;” και απάντησε: “την επόμενή μου κιθάρα”. Το κάθε όργανο είναι μια ξεχωριστή οντότητα με το δικό του, μοναδικό χαρακτήρα. Αυτός είναι και ο λόγος που αποφάσισα να δίνω στις κιθάρες μου ονόματα αντί serial numbers.

Το εργαστήριο του οργανοποιού Γιάννη Παπαδόπουλου στην Αθήνα.

– Ποιο πιστεύεις ότι είναι το κύριο προτέρημα ενός χειροποίητου οργάνου σε σχέση με ένα όργανο μαζικής παραγωγής;

Ο Ervin Somogyi είχε πει κάποτε, απαντώντας σε ανάλογη ερώτηση: “είναι σαν να συγκρίνουμε έναν πίνακα με μια τοστιέρα”. Στην πραγματικότητα, μιλάμε για δύο μη συγκρίσιμα μεγέθη. Μία πραγματικά χειροποίητη κιθάρα είναι κάτι το μοναδικό και απευθύνεται σε ένα μοναδικό μουσικό. Η κιθάρα παραγωγής είναι ένα καθαρά βιομηχανικό προϊόν που βασίζεται στην επαναληψιμότητα. Π.χ. οι εταιρείες φινίρουν με πολύ ισχυρά βερνίκια γιατί δεν θέλουν το προϊόν να είναι ευπαθές. Οι luthiers, ακόμα και αν εφαρμόζουν συνθετικά βερνίκια, έχουν στο μυαλό τους τον ήχο και πώς επηρεάζεται απ’ αυτά. Μια κιθάρα παραγωγής βασίζεται σε μια “συνταγή” που επαναλαμβάνεται. Η χειροποίητη κιθάρα έχει ξεχωριστή διαχείριση για κάθε της μέρος (καπάκι, πλάτη, πλαϊνά κ.ά.). Έτσι, μπορούμε να “τραβήξουμε” την κατασκευή στα όρια. Βέβαια, η βιομηχανική παραγωγή επέτρεψε να υπάρχει προσιτό οικονομικά προϊόν με καλύτερη ποιότητα.

– Τι όργανο κατασκεύασες πρόσφατα και τι ήταν αυτό που σου άρεσε περισσότερο στο αποτέλεσμα;

Η τελευταία μου κατασκευή είναι η “Asami”, που σημαίνει στα Ιαπωνικά: “η ομορφιά του πρωινού”. Μια steel string κιθάρα 15 ¾”. Σχεδιάστηκε από το μηδέν για έναν πολύ απαιτητικό μουσικό, με ένα ασυνήθιστο headstock, double sides και bracing που συνδυάζει διαφορετικές σχολές κατασκευής. Διασκέδασα πολύ την όλη διαδικασία!

Asami

– Ποια είναι η γνώμη σου για την ενίσχυση του φυσικού ήχου των ακουστικών οργάνων με μαγνήτες και προενισχυτές της εταιρείας Fishman;

Κάποτε στην έκθεση της Φρανκφούρτης Musikmesse είχα συνομιλία με τον τεχνικό μιας πολύ διάσημης εταιρείας, ο οποίος μου είπε επί λέξη: “Η Fishman είναι πάντα η πρώτη, αλλά εμείς την ακολουθούμε βήμα-βήμα”. Δεν διαφώνησα μαζί του. Δίνω την ευκαιρία στους πελάτες μου να διαλέξουν το σύστημα της αρεσκείας τους, αλλά η δική μου πρώτη επιλογή και πρόταση είναι η Fishman.

– Ποια είναι η εμπειρία σου με τις πένες της εταιρείας Dunlop;

Η Dunlop προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία σε υλικά, πάχη και σχήματα και προτιμάται από πολλούς μουσικούς. Θα ήθελα να προσθέσω πως η μόνιμη επιλογή μου σε κατασκευές ή επισκευές είναι τα τάστα της Dunlop γιατί διαθέτουν μεγάλη ακρίβεια στις διαστάσεις και σταθερά υψηλή ποιότητα.

– Ασχολείσαι επίσης και με επισκευές και αναπαλαιώσεις μουσικών οργάνων. Ποιό είναι το πιο δύσκολο θέμα που σε απασχολεί όταν ένα τέτοιο όργανο έρχεται στο εργαστήριο σου;

Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι η σωστή διάγνωση του προβλήματος. Ειδικότερα στις συντηρήσεις ιστορικών οργάνων, χρειάζεται μεγάλη μελέτη ώστε να μη διαστρεβλωθούν τα ιδιαίτερα στοιχεία του κατασκευαστή. Πολλές επιλογές ή τεχνικές του παρελθόντος, σήμερα δεν εφαρμόζονται, με αποτέλεσμα αρκετοί να πιστεύουν ότι όλα αυτά είναι κατασκευαστικά λάθη και ξεκινούν τις “βελτιώσεις”. Τα όργανα του παρελθόντος αποτελούν κομμάτι της ιστορίας και οφείλουμε να τα σεβόμαστε. Φανταστείτε τον Παρθενώνα με κουφώματα αλουμινίου…

– Με ποιο κριτήριο επιλέγεις τα ανταλλακτικά και τα αξεσουάρ που χρειάζονται όταν πρέπει να κάνεις μια επισκευή σε ένα μουσικό όργανο;

Η επιλογή γίνεται πάντα με κριτήριο την ποιότητα που συνάμα να αντιστοιχεί στην κατηγορία του οργάνου.

Καπάκι κλασικής κιθάρας απο κέδρο με custom ροζέτα.

– Τι συμβουλή δίνεις σε κάθε μουσικό που έρχεται στο εργαστήριο σου για τη σωστή φροντίδα του οργάνου του;

Η πρώτη συμβουλή μου είναι να παίζουν μουσική. Τα όργανα πάσχουν από την εγκατάλειψη. Εξάλλου, όταν ο μουσικός έχει συνεχή επαφή με το όργανό του, παρατηρεί και την παραμικρή μεταβολή και έτσι μπορεί να προλάβει ένα πρόβλημα στην αρχή του. Προσοχή στις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας και υγρασίας. Μην αφήνετε το όργανο στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου ενός καλοκαιρινού μεσημεριού να σιγοψήνεται… Σκουπίζετε πάντα το όργανο μετά από πολύωρο παίξιμο, ειδικά ύστερα από live πριν να το βάλετε στη θήκη.

– Ποια είναι η γνώμη σου για τη σειρά ενισχυτών ακουστικών οργάνων και φωνής Loudbox της εταιρείας Fishman;

Ο χώρος των ακουστικών ενισχυτών έχει πολύ μεγάλο ανταγωνισμό. Η Fishman προσφέρει τίμιες λύσεις για τους μουσικούς, με καλή σχέση τιμής-απόδοσης.

– Συμμετείχες στην ειδική κατασκευή της ηλεκτρικής κιθάρας τύπου Stratocaster της Soto Onstage, συναρμολογώντας την κιθάρα με μέρη και εξαρτήματα της εταιρείας Allparts. Πώς σου φαίνονται τα προϊόντα της Allparts και ποιά είναι η εντύπωση σου για το συνδυασμό των μαγνητών Fishman Fluence με το σύστημα Fishman Powerbridge;

Πρώτα απ’ όλα, η όλη διαδικασία ήταν πολύ διασκεδαστική. Τα μέρη της Allparts μου έκαναν τη ζωή εύκολη. Τρομερή ακρίβεια και ποιότητα κατασκευής. Δεν είναι τυχαίο που είναι licensed από την ίδια τη Fender. Η Allparts έχει καταφέρει να συλλέξει ποιοτικά ανταλλακτικά και μέρη μουσικών οργάνων και αυτό είναι πολύ εξυπηρετικό για επαγγελματίες και ερασιτέχνες.

Οι μαγνήτες Fishman Fluence με εξέπληξαν. Αρχικά ήμουν σκεπτικός – άλλος ένας active μαγνήτης. Η Fishman πρωτοπόρησε και πάλι. Passive χαρακτήρας με δύο ήχους. Το Powerbridge σε συνδυασμό με τον προενισχυτή Powerchip διευρύνει το πεδίο για πειραματισμούς. Μου έκανε εντύπωση η συμπεριφορά τους σε ενισχυτή ηλεκτρικής με overdrive.

Εδώ, θα ήθελα να επισημάνω την άμεση ανταπόκριση του τεχνικού τμήματος της εταιρείας να μας εφοδιάσει με ένα official wiring για ένα συνδυασμό (Fluence, Powerbridge, Powerchip, Battery Pack) που δεν είχε ξαναγίνει. Μεγάλη χαρά μου έδωσε η συνεύρεση με τον “γκουρού” των ηλεκτρονικών Έκτορα Κλοτσώνη να μοντάρουμε τα ηλεκτρονικά της κιθάρας στο εργαστήριό μου. Η συνεργασία και ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ επαγγελματιών είναι κάτι που λείπει στον Ελλλαδικό χώρο.

Σημαντική ήταν και η βοήθεια του πολύ έμπειρου κιθαρίστα Μιχάλη Τσουκαλά στο project και στο στήσιμο της κιθάρας μέσω δύο ενισχυτών, ενός ακουστικού Loudbox και ενός ηλεκτρικού Tech 21.

Πολύ θετική ενέργεια σε αυτό το όργανο που εντυπωσίασε τον Greg Koch και ανάγκασε τον Σωτήρη της Soto Onstage Studio Sound να του πει: “Greg, η κιθάρα αυτή δεν διατίθεται”.